Liafuan Filosofia ida husu " Se mak hau?"

Who am I? / se mak hau .

“Eu sou aquele que sou. I am who I am. Hau mak hau”.

hau mak ema ida ne’ebe kriasaun husi Maromak nian. Kriasaun ida ne’ebe uniku husi kriasaun sira seluk. Hau nia figura lolos hanesan animal ida ne’ebe biologia sira hanaran animal rasional.  iha pensamentu atu hadomi,serbi,respeita,kritiku no kompaisaun/hatene an atu dezenvolve ou atu tau matan ba kriatura sira seluk hanesan animal iracional ou natureza sira hotu.

Em termos de nudar animal racional  ida hau nia prezensa iha mundu atraves husi  feto no mane ida     ( pai no mae) ne’ebe Biologicamente forma an iha inan feton nia ovulu no forma sai lolos modelu ou figura ema nian, no take care ba hau durante iha fulan sia(9) nia laran. Bainhira hau iha ona livre/naroman nia laran hodi hare no apresia mundu nia furak, Hanesan animal  rasional ida sira kontinua koidadu hau no fo sira nia domin tomak mai hau, to ohin loron sai hanesan joven ida ne’ebe mak forte no nakonu ho sentidu Racional nian. Liu husi buat hirak ne’e mak hau realize ou konsidera hau nia an hanesan  kriasaun ne’e biologia sira hanaran animal rasional.

Iha parte seluk, dalaruma hau mos seidauk hatene klean hau nia an lolos ne’e  mak ida ne’be. Em geral mente hau  hatene katak hau mak hau ida ne’ebe agora dadauk existe maibe hau la hatene hau nia objective moris ne’e atu halo saida, saida mak sai hanesan hau nia visaun no misaun.

 Kriasaun barak  ne’ebe existi mai ho sira nia moris ne’ebe diferentes, existe iha kriasaun nia  laran ne’e inklui mos kriasaun ne’ebe ema hanaran “racional” katak “ema”, no iha ne’e mak hau foin realize katak iha naran ida ema ne’e nia laran hau mos inklui ou hau mos involve an iha  naran ida ema ne’e. 

Tanba ho moris ne’ebe diferentes no hanoin nebe mos diferentes ema balun hakarak hau tenke sai hanesan nia, ida ne’e mak dalaruma sai hanesan Challenge ou dejafios boot ne’ebe hau sempre hasoru iha hau nia moris. Iha philosopher nebe ho naran (Brigitte Nicole) nia dehan katak “I am who I am. Not who you think I am. Not who you want me to be. I am me”.  Lifuan ida ne’e hau sempre rai iha hau nia kakutak bainhira hau hasoru challenge husi ema nebe hakarak hau tenke sai hanesan nia. klarumente katak hau mak hau dunik o labele obriga hau tenke sai hanesan o ou o labele obriga hau atu tama iha o nia kategoria.

Hau nia destinu labele termina husi ema seluk.. tanba hau mak moris no ida ne’e mak hau dunik, tanba ne’e, hau ida hau ne’e mak bele termina hau nia destinu no saida mak hau hakarak sai ba.

Tanba hau nudar ema ida ne’ebe iha hanoin hau presisa atu  hadomi kriasaun sira seluk, tanba ne’e, hau iha vocasaun ida “hadia no hafurak maromak nia mundu”. Iha mundu ne’e, iha ema kriatura no iha mundu kriasaun.

Iha ema kriatura nia leet, ita bele hadia estrutura mundu ninian; hanesan hadia justice, halo dezenvolvimentu ba maromak nia mundu no dame ho maromak nia kriasaun.  Iha mundu kriasaun, ita bele hadia sasan tomak, hodi respeita “ambiente” ka ”ekologia”. La sunu arbiru ai oan sira, la estraga mota,tasi,animal sira, geralmente maromak nia kriasaun. Hafurak buat hotu ho ita nia matenek, ita nia servisu.

Fuan nebe nakonu ho agradesidu.

TODAN NEBE HAU LEBA MAK HAU NIA PREOKUPASAUN.  

Todan ne’ebe hau leba mak hau nia preokupasaun. Moris iha Mundu hanesan ema kbiit laek sempre hasoru problema. Ajuda ba Ema ne’ebe presiza O nia tulun. Hakbesik ba Ema ne’ebe husu O nia Ajuda. Tanba problema laos preokupasaun maibe Oportunnidade... Oinsa atu Hakat tan pasu foun ba Loron Aban,

Labele hanoin atu fo merese ema ...se bainhira nia infrenta problema..maibe koko hakbesik O nia An ho hahalok ne’ebe presisa O. haraik an no honestu mak valor ne’ebe boot liu ba ita ema.

Labele koko atu hamonu ema seluk, se bainhira nia halo sala hasoru O...maibe perdua ba karik nia sala.. se bainhira O halo monu mak loron ida O mos sei monu. Tanba rotasaun tempu nian la hanesan. Horseik ita aprende kondisaun ohin ita konhese situasaun aban sei akontese revolusaun...Muda O Nia Mentalidade Muda O Nia Futuru..tan ducessu lolos buat fasil maibe ita rasik mak halo nia sai difisil..koko atu sucessu ho idade maduru.

Buat hotu hotu sei sai diak liu bainhira ita prepara an, tanba ne’e mak prepara uluk molok atu hakat.

O Hatene Ona G?? Dalan Ne’ebe Dadaun Ne’e O Utiliza. Atu Hakat Ba Ne’ebe, no saida mak Oo Halo Bainhira O to Iha Dalan Refere Nia Rohan??

Sssssstttttttt.........Ne’e O Nia Segredu Maibe Keta Haluha Segredu Refere Kuda Metin Iha O Nia Ambisaun Hodi Provoka O Nia Espiritu, atu nune O nia mehi bele sai realidade....realidade hatudu ema barak hili sala dalan...

TALVES HAU KOALIA BA O.

Talves hau koalia ho lian neneik, atu nune hau bele hatene se los mak sei interese atu rona hau..talves hau finze inklui iha Qualquer diferencia, atu nune hau bele hatene se los mak sei defende hau.. Talves hau koko foti desizaun nebe laloos, atu nune hau bele hatene se los mak sei sujere desizaun nebe loos...

Moris hatene iha Domin ba Sabedoria

MATE LA IHA TEMPO

Molok atu mate feto klosan ida hakerek hela poesia ida hodi husik ba nia inan no aman nu’udar recordasaun.
 Poesia ne’e loke ho liafuan ne’e; hau konta ho hau nia fuan laran poesia ida ne’e molok hau husik mundu ida ne’ebe hau sama baa...mama ho papa hau hadomit tebes imi rua maibe hau nia moris atu hakarak tulun imi rua hakarak selu imi rua nia sakrefisio tomak ne’ebe durante papa kuidade mama no mama kuidadu hau husi mama nia knotak to’o hau sai boot, maibe, ita nia moris la espera katak ita rasik mak hakarak atu mate, maibe Maromak hadomi liu hau. (morte à ceerteza mas a honra incerteza).

Buat hotu-hotu  lao tuir nia tempo no tempo mos lao tuir ita.

• ·         Ita moris presiza kuidadu an bainhira ita hakarak selu inan aman nia kole
• ·         Hanesan joven saida mak ita bele halo ba inan aman nia hakarak.
• ·         Laiha inan ho aman ida hakarak oan ida atu sai at.

·         Iha inan ho aman balun matenek atu tulun oan sira atu lao tuir dalan. Iha dalan seluk saida mak ita bele halo fali ba sira?

·         Iha inan ho aman balun laiha matenek atu tulun oan sira lao tuir dalan. Buat saida mak ita bele halo atu tulun rasik ita nia an?

No nia taka ho liafuan tuir mai ne’e: domin presiza tempo, maibe uluk nanain, mate la presiza tempu. Tanba se ita, la iha tempo atu  kuidadu an no ita mos sei  la determina ita nia mate ba tempo, no tempo se lahein bainhira ita mate.

 DOMIN LA PERFEITO

L

aiha ema ida mak perfeitu ga los hela deit iha mundu ne’e. sempre lao ho dalan oi-oin diferente iha hahalok maske ita ema la hanesan diferente iha hanoin, ema ida-idak iha nia an rasik. Katak úniku, sai nia an rasik. Hadomi ema ida katak hare ba nia an tomak ka hare ba totalidade keta hare ba furak no murak ne’ebe infeita iha nia isin lolon. Keta hare sorin seluk deit. Keta hare ba buat furak ne’ebe mak halo o gosta iha nia, maibe tenke hare mos buat seluk ka buat sira  ne’ebe la gosta.

Domin laos atu hare deit  ba furak mundu nian, maibe hare’e mos ba ema ne’ebe  hatene hadomi nia aan no kuidadu nia an ba ema hotu. Laos hadomi ema ida mak kuidadu o nia an, maibe kuidadu o nia aan bainhira ema ruma hadomi o.

M

 ORIS DIAKmak moris ne’ebe ita hotu buka no hakarak. Moris  diak ne’ebe graca ida husi NaiMaromak. Maibe oinsa mak ita bele halo moris diak ne’e iha ita nia an? Ukun nain diak mak ida ne’ebe hakarak povu nia diak no la tau interese boot ba nia aan ka familia. Ne’e mak ukun ida ne’ebe bali nia povu ba moris hakmatek, domin no paz. No la halerik liu ba terus hotu. Maibe ita ema ida-idak  mos tenke hakas an buka moris foun agora no mos iha futuru.

Katak ita hakarak moris diak laos buka lao tuir deit ita nia hakarak no depende liu ba ita nia aan.

Laos hanoin husu deit mosu ba ita maibe moris diak presiza hakas aan buka halo buat ne’ebe bele fo ksolok ba ita nia aan ba familia no ema hotu. “ hakas aan laos atu muda buat hotu maibe buka lao tuir mehi ne’ebe ita iha.”

26- November-2019

Legenda " Uma Manahar." (Turiscai, Matorek.)

Joaquim De Jesus sai nudar sasin nain ba legenda refere nune mos sai nuudar nain ba Sasan Lulik (Osan Mean), ate agora nia sei moris no nia mak haktuir/konta tutan ba beioan sira.

Legenda “Avo Mau Lanuk ho Lesubere”

Iha aldeia ida moris mane nain rua nebe maun ho alin sira rua mak: Avo Mau Lanuk no Avo Lesubere, avo nain rua ne’e moris ho caracteristica nebe diferente, avo Lesubere mak mane ida nebe baruk ten tebes no avo Maulanuk mak mane ida ne’ebe  badinas tebes, tanba avo Mau Lanuk lagosta ema nebe baruk ten, loroloron nia sempre lagosta avo Lesubere, tan avo Lesubere la menta ho presaun nebe mai husi avo Mau Lanuk, nia decide atu hela dok husi nia maun, no iha momentu ne’e kedas avo Lesubere decide atu hela dok husi nia maun. Tan ne’e nia sai ba hela iha ai-laran fuik,loro-loron avo Lesubere sempre buka aihan sira hanesan; Fehuk,Kombili, Aifarina, nst....

Iha loron ida avo Lesubere sei kee hela kombili teki-teki iha raikuak laran mosu Osan Mean nebe nabilan tebes halo avo Lesubere monu ba rai, depois de monu hader mai avo Lesubere foti osan mean no ho acsaun respeito nian lori ba hela hamutuk ho nia iha ailaran nebe nia hela ba. Avo Lesubere rai Osan Mean ne’e iha fatin as tebes iha ai-kuak laran,  loro-loron nia sempre lao sai hodi buka aihan atu fo han ba Osan Mean ne’e.

Iha loron tuir mai avo Mau Lanuk hare husi dok iha tempo kalan iha fatin nebe avo Lesubere hela ba Nabilan tebes ho roman Osan Mean nian, no halo avo Lesubere sente lahakmatek ho realidade nebe nia hare, tanba ne’e, nia decide atu lao ba to fatin nebe osan mean nabilan ba, to iha neba avo Lesibere sai ba buka tiha aihan atu fo han ba osan mean ne’e, tan hare avo Lesubere laiha avo Mau-Lanuk decide hodi foti tiha Osan Mean ne’e ba nia uma.

Bainhira avo Lesubere fiala mai hare Osan Mean ne’e laiha la dúvidas avo Lesubere direitamente ba kedas avo Maulanuk nia uma to iha uma avo Lesibere ezize atu Avo Mau Lanuk fo fiala fali Osan  Mean ne’e, ho Hraik an avo Mau Lanuk convida fali avo Lesubere atu hela hamutuk ho nia no avo Lesubere mos laran kman atu hela hamutuk fali ho nia maun avo Mau Lanuk.

Iha tempu ikus mai avo nain rua konsege hela hamutuk fali hodi tau matan ba sasan nebe mak sira hetan, husi tempo ba tempo/durante tempu naruk nia laran sasan lulik ne’e sei nafatin existe ou hela nafatin iha uma lisan Manahar(Turiscai Matorek), no bei oan sira sei nafatin adora/halulik nafatin hodi temi avo MauLanuk no avo Lesubere nia naran.

 Zequel Noronha sai nudar iterpretador ba Legenda refere....

25-Nov-19....

Caminho Moris Nian

Aman Nia Edukasaun Tuir Oan Nia Pontu Devista

B

ainhira hau nia otas 4. Hau nia aman mak diak no kapas liu iha mundu. Bainhira hau nia otas 10. Hau nia aman mak especial, maibe dalaruma bele hirus. Bainhira hau nia otas 12. Kuandu hau sei kiik, hau nia man nakonnu ho domin. Bainhira hau nia tinan 14. Hau nia aman ne’e sencetivu los. Bainhira hau nia otas 16,  susar tebes ba hau nia aman atu simu realidade tempu agora. Bainhira hau nia otas 18, mundu modernu ba beibeik, hau la kompriende hau aman nia hakarak, la hatene los nia hakarak saida. Bainhira hau nia otas 20,susar ba hau atu perdua hau nia aman, no hau la kompriende oinsa hau nia inan bele paciencia moris hamutuk ho nia ba tempu naruk. Bainhira hau nia otas 25, hau nia aman

kontra buat hotu nebe hau hakarak. Bainhira hau nia otas 30, susar tebes atu konkorda ho hau nia aman, hau fiar katak uluk avo mane ulun moras eduka hau nia aman iha nia tempu joven. Bainhira hau nia otas 40, hau nia aman eduka ona hau ho jeitu oioin iha hau nia moris tomak, hau tenke halo tuir jeitu hirak ne’e. Bainhira hau nia otas 45, hau bilan no kestiona oinsa hau nia aman bele eduka ami hotu ho didiak.

Bainhira hau nia otas 50, los dunik  lafasil atu eduka oan sira, hau foin kompriende oinsa hau nia aman to kolen no ulun moras eduka no kuidadu ami hotu. Bainhira hau ni otas 55, uluk hau nia aman iha visaun nebe dook ba futuru, nia lansa planu kreativu barak ba ami, nia mak aman especial no nakuknu ho domin. Bainhira hau nia otas 60, hau nia aman mak diak no kapas liu iha mundu.

Moris lao tuir nia dalan, hadulas tuir nia tempu, oan ida presiza tinan 56 atu fila fali va fase labarik tinan 4, hodi repete hikas fraze, hau nia aman mak diak no kapas liu iha mundu.

Motivasaun mak sei determina ita nia sucesso

I

ha biban ida ne’e hakerek nain hakarak fahe ituan kona ba liafuan inspirativu balun hodi inspira ita, enkoraza ita, motiva ita noo eleva ita nia vontade estuda no servisu hodi hetan sucesso iha ita nia moris. Buat hotu akontese tuir ninia tempo no processo, labele hakarak nia rejultadu ikus maibe tenke hahu husi nia processo mak foin rejultadu. Hakekrek nain nia pontu de vista ba sucesso ne’e mak oinsa ita preparaan liu husi esforsu tomak ho maneira oinsa ita maneja ita nia tempo ho didiak hodi aprende no halo buat ruma nebe bele benefisio ba ita nia an no ema seluk,

Sucesso nebe ita hetan sempre liu husi dalan educasaun, tanba educasaun mak ita aprende buat barak. Educasaaun laos deit atu eduka ema sai matenek maibe bele eleva ema nia estatus social iha komonidade nia laran. Ema nebe ho nivel educasaun diak no boot sempre hetan apresiasaun husi ema seluk. Maske iha Timor, ita nia kultura dalaruma hare liu ba estratificasaun social, maibe ida ne’e laos barometer nebe permanente mabe iha loron ruma sei lakon.ho mudanca tempu no dezenvolvementu mundu nian nebe fo impactu mos ba kkultura iha rai laran mak neneik ka lalais kultura liurai no class social tuir tradisaun ita nian sei lakon. Buat nebe fasil atu halakon no hetan nafatin nivel aas iha komonidade nia leet mak educasaun. Ho educasaun nebe as sei konsidera hanesan ema nebe estatus social as liu tanba ho ninia influencia, matenek, ekonomia, financeiro no pozisaun. Tanba ida ne’e mak liu husi hanoin simples ida ne’e ho intensaun atu fanun ita hotu hodi abitua an eskola no estuda liu husi dalan educasaun.

Sucessu iha eskola sei la ses an husi esforsu no luta makas liu husi ema ida idak nia mehi, planu no espetativa nebe ita mehi ba no mehi atu hetan. Liu husi mehi mak ita sei esforsu ita nian an hodi realiza ita nia moris. Dalan atu realiaza no hetan ita nia mehi mak liu hucasi educasaun no estuda makas. Ihamateneknainidanaran Nelson Mandela hatetenkatak“ education is moustpowerful weapon which you can use to change the world.” Ne’e significa katak liu husi educasaun mak ita sei iha forca atu halo mudanca ba ita nia an, ita nia famiia, ita nia sociedade, ita nia komonidade, ita nia nasaun no mundu internacional. So ema matenek mak bele iha hanoin konstrutiva odi konstroi nia familia,sociedade,nasaun no mundu. Ita tenke abitua ita nia abitualidade baruk ten tanba selae ita sei markar pasu iha fatin ou bele pasu ba kotuk tanba ema seluk avansa ba oin.

Sucesu ema ida nian konserteza sei la ses an husi oinsa ita maneja tempu no servisu makas. Ema hirak nebe uza sira nia tempo hosi halo buat nebe diak mak iha loron ikus sira sei hetan nia rejultadu ho diak. Hanesan ema matenek sira sempre dehan se ohin ita kuda ai horis ida mak aban ita sei ku nia fuan. Ne’e signifika katak se ohin ita esforsu an atu halo buat diak mak ita sei hetan sucesu iha futuru, maibe kontrari, karik ita gasta ita nia tempo ba buat nebe laiha valor maka ita sei la hetan buat ida iha loron ikus.

Iha biaban ida ne’e hau hakarak impresta matenek nain ida nia liafuan  ho naran PHILIP G, ZIMBARDO (pshycologist) nia hanoin kona ba oinsa atu maneja tempu ( the ecret power of the time zone). Jeralmente tempo fahe ba tolu: pasadu, prezente, no futuru. Iha tempo pasadu nian, iha buat barak mak ita halo no buat barak mos la konsege halo. Buat sira ne’e ita halo iha pasadu ne’e iha posetivu no mos iha negativu. Parte posetivu nian mak sucessu balun ne’ebe ita hetan durante tempo pasadu, memoria diak balun ne’ebe ita konsege husik hela iha tempu pasadu. Agora pasadu nebe negativu ne’e mak sentimentu aprende, faila no buat barak nebe lao ladun los. Orientasaun moris iha tempo passado ne’e dalaruma mos efeita ba iha tempo prezente nian tanba la consege  halo balansu moris no monu ba ita nia situasaun depresaun ne’ebe makas hodi bele move on. Tanba se’e  ita konsege halo buat barak ne’ebe posetivu iha passadu mak sei sai fundasaun diak iha tempo prezente no futuru.

Ihatempopresente(GORA); Itaniaorientasaunmorisniandalabarak hare  liubahendonismu ( seek pleasure and avoid pain) no haaadok an husiterus. Dalabarak ema hakarak gonza no kontente deit ho moris no lakoi servisu makas hodi hadia moris iha future. Ida ne’e sai obstaculu boot ida ba ita oinsa atu bok an. Problema seluk tan ne’ebe ita sempre hasoru ne’e laos hedonistiku deit maibe iha mos presente fatalism( presente ne’ebe fatal) tanba ita nia moris dalaruma controla no comanda parte seluk ka ema liur. Ida ne’e bele acontese tanba ita monu ona iha liafuan ida naran hendonismu ne’e katak moris hakarak kontente deit. To’o iha situasaun balun, ita dalaruma monu ba tentasaun a’at, hanesan komesa envolve an iha hemu tua, uza droga no buat seluk tan. Entaun ita nia kakutak ladun funsiona ho normal tanba influensia husi droga. Iha momentu ida ne’e mak ita faila total.

Iha tempu futuru nian, ita nia orientasaun moris tenke avansa ho planu ne’ebe fixu tuir ita ida-idak nia mehi. Ita orienta ita nia an hodi estuda no servisu no estuda makas laos ona halimar. Ne’e duni desizaun hotu-hotu tenke foti tenke inplementa para ita bele atinji ita nia mehi. Rezultadu moris iha futuru depende ba ita nia servisu iha tempo prezente nian.

Ita tenke kaer metin filosofia ida ne’ebe hateten katak moris ne’e tenke aprende husi pasadu no estuda hodi prezente no tau esperanca makas iha futuru liu husi servisu makas. Se karik ita halo failansu barak iha passadu mak ita tenke hadia an iha tempu agora no hetan nia rezultadu iha tempu oin mai. Se lae ita koalia folin laek.( nonsense)

Sucessu ne’e  iha momentu ka situasaun rua nia leet, “preparasaun no oportunidade.”Se ita prepara ita nia an didak maka qualquer oportunidade ne’ebe mmosu ita sei kaer metin no aproveita oportunudade ne’e ho diak no maximu. Ita Timor oan dalaruma la prepara didiak bainhira oportunidade ne’e mosu mai. Tanba ne’e mak dalaruma ita faila tanba ita hakfodak deit hodi avansa ba oin maibe realidade ne’e ita seidauk preparadu. Hau fo ezemplo, iha vaga  ba bolsu estudu nian iha rai liur. Ne’e ita konsdera oportunidade diak maibe gestaun mak ne’e  ita preparadu ka lae. Se ita ladauk preparadu  mak ita bele ba eskola. Ne’e duni molok ita aprende ba buat  ne’ebe la vale oan ida diak liu ne’e ita hakas an uluk. Aproveita no valoriza kualquer tenpo ne’ebe iha. Se ita gasta ita nia tempo ba buat laek ida mak ita nia moris la iha valor. Ema barak sempre dehan katak tempo nee osan mean. Tanba ne’e karik ita lakon minutu ida deit ita lakon buat barak ona.

Motivator sempre koalia liafuan inspirativu barak, ne’e atu motiva ita hodi eleva ita nia talentu ne’ebe ita iha. Maibe depende mos ba ita oinsa atu dezenvolve ita nia an hodi hasoru realidade moris ne’ebe nakonu ho obstakulu barak, se ita konsege hakat liu desafios sira ita sei sai forte no maduru. Moris ne’e liha buat ida mak imposivel, buat hotu beble iha posibilidade tanba buat hotu depende ba ita ida idak nia desizaun.

Liu husi hakerek no fahe idea ida ne’e, hau hakerek ilustra ita hotu liu husi komparasaun EMA No LAPIS. Komparasaaun ne’e ho intensaun prinsipal atu ajuda ita hodi kompriende deit. Ita aprende liu husi lapis. Ema hotu konserteza hatene saida mak lapis ho ninia funsaun. Komparasaun ema ho lapis ne’e atu  klarifika no explika deit ba ita atu konsiente katak luta ba hetan mehi diak no planu laos fasil. Lapis ne’e hanesan objeitu  ida ne’ebe utiliza atu hakerek, pinta,nst.... bainhira labarik kiik ida mak kaer lapis ne’e nia sei uza riska tun riska sae laiha objectivu ida ne’ebe klaru. Maibe lapis kuandu iha ema pintor ida nia liman mak nia sei utuiliza hodi pinta buat ruma tuir nia abilidade no imajinasaun. Ne’eduni, lapis iha funsaun ne’ebe barak, depende ba ema ne’ebe kaer.

Ita nia luta ba moris diak hanesan mos lapis. Ema nia matenek sukat husi saida mak ita hatene no saida mak ita halo. Laos hare husi aparencia maibe husi abilidade, kakutak, hanoin, no asaun konkreta. Iha processu aprende mak ita monu tenke hamrik fila fali no lao nafatin, iha ita nia asaun ruma mak sala bele aprende no halo los fila fali to hetan sucessu. Nudar moris humanu, ita labele dura to tinan bailoro maibe ita sei lakon tuir tempu ne’ebe Maromak determina ona tanba distinu. Tanba ne’e, halo buat diak ne’ebe benefisia ba ema barak nian atu nune ema seluk sei lembra nafatin. “ Verba Volant Scripta mament.”  Liafuan babain sei laiha sinal ka trasu maibe saida mak ita hakerek sei eziste nafatin.

Iha momentu ita sucessu ona, keta haluha no agradese ba Maromak no ema hirak ne’ebe suporta ita to rohan laek. Hanesan hau mensiona iha previo katak lapis ne’e bele hakerek diak tanba liman ne’ebe orienta lapis ne’e, hanesan mos ita ema, ita bele konsege halo buat diak tanba ita tuir Maromak nia orientasaun, protesaun no salvasaun. Moris ne’e hanesan ai horis ida, nia moris buras tanba iha abut ne’ebe barak iha rai okos ne’ebe buka nutrisaun iha laran hodi suporta ai ne’e moris buras no matak. Hanesan mos ita ema barak nebe sempre suporta husi ita nia sori-sorin, iha ita nia kotuk. Aprendisasem mos dalabarak ita estudu husi ema ne’be hetan sucesso ona. Tanba ita hotu hatene katak ema hotu-hotu  bele hetan educasaun. Ne’e duni, mental no honestidade forti no as.

Artigu badak ne’e laiha intensaun seluk maibe hakarak atu fahe no inspira no enkoraza maluk sira tomak hodi luta ba moris diak liu husi educasaun, aproveita no maneja ita nia tempo ho didiak. Moris ne’e hanesan sae bisikleta, para ita balansu hodi labele monu ita tenke bok an. Ne’e signifika katak atu hetan moris diak ne’e laos tur hodi hanoin no mehi deit maibe konserteza tenke iha asaun hodi konkretiza ita nia mehi. Ema hotu iha talnetu no abilidade bazikuk maibe atu dezanvolve baut sira nee tenke liu husi dalan ne’ebe los, fatin ne’ebe los no hoesforsu tomak. Espera ho hanoin badak ne’e bele estimula no eleva ita nia epiritu aprpendisasen iha fatin ne’ebe deit.

 noronha.ezequel98@gmail...com
Dedicate for those who wants to get more motivation especially for your life for studding, anything that you need.

OBRIGADU BARAK BA LEITOR SIRA. BOM SUCESSO.